مراقبت های بعد از زایمان
بعد از تولد نوزاد مادر برای اینکه سریعتر سر پا شود باید به سلامتی خود توجه زیادی کند تا بتواند به تنهایی به نوزاد خود رسیدگی کند. مراقبت های بعد از زایمان بسته به نوع زایمان که طبیعی یا سزارین باشد متفاوت است. تغییراتی که در دوران بارداری ایجاد شده است بعد از زایمان , کم کم به حالت طبیعی باز می گردد. اما بعد از زایمان تغییرات جدیدی در بدن شما به وجود می آید مانند بزرگتر شدن سینه ها , کاهش وزن و خونریزی که نیاز است با مراقبت های بعد زایمان این دوره به به خوبی سپری کنید و با اطمینان خاطر به کودک خود رسیدگی کنید.
تغییرات بدن بعد از زایمان
بعد از زایمان تغییرات زیادی در بدن به وجود می آید که باید مراقبت های لازم از آنها انجام شود که مشکلی برای مادر به وجود نیاید. این تغییرات شامل :
- کاهش وزن بعد از زایمان که به دلیل شیردهی ممکن است وزن بیشتری از دست دهید.
- سینه ها بیش از حد بزرگ می شوند و چند روز بعد از زایمان شیری مغذی و غلیظ تولید می شود که نوزاد بعد از تولد به آن نیاز دارد.
- بعد از زایمان روند جمع شدن رحم و منقبض شدن آن آغاز می شود. ممکن است دردهای شدیدی مثل دوران قاعدگی را احساس کنید. ولی با استفاده از کمپرس آب گرم تسکین می یابد.
- خونریزی شدید به مدت یک هفته که برای پاکسازی رحم از لخته خون ها اتفاق می افتد.
- در دوران بارداری لگن بیشتر درگیر می شود. بنابراین بهتر است که کمتر روی پای خود باستید و توجه ویژه ای به لگن داشته باشید.
برای آگاهی بیشتر مقاله اصول شیردهی به نوزاد را مطالعه کنید.
مراقبت های بعد از زایمان سزارین
مراقبت های بعد از سزارین شامل دو مرحله است : مراقبت های بعد از زایمان در بیمارستان و مراقبت هایی که در منزل توسط آشنایان و نزدیکان انجام می شود. عمل سزارین درد زیادی برای مادران به همراه دارد بنابراین لازم است که با راه های کاهش این درد آشنا باشید و بهتر به نوزاد خود رسیدگی کنید و به آن شیر دهید.
مراقبت ها بعد از زایمان سزارین در بیمارستان
بسیاری از افراد به دلیل ترس از زایمان طبیعی به زایمان سزارین روی می آورند و تصور می کنند که با این روش زایمان درد کمتری احساس می کنند . زایمان سزارین به دو روش انجام می شود:
زایمان سزارین با روش اسپاینال
در این روش مادران بعد از جراحی کاملا هوشیار هستند و از خدماتی که بیمارستان برای آنها انجام می دهند کاملا آگاهی دارند. در این روش یا بی حسی موضعی بعد از به دنیا آمدن نوزاد پزشک قبل از بریدن بند ناف , پزشک نوزاد را روی سینه مادر قرار می دهد که تماس پوست به پوست نوزاد و مادر برقرار شود. سپس مادر می تواند نوزاد را در آغوش بگیرد و با او تماس چشمی برقرار کند.
زایمان سزارین با بیهوشی کامل
در این روش ممکن است فرد تا حدود یک ساعت بعد از جراحی قادر به صحبت کردن نباشد. در این روش قبل از بریدن بند ناف پزشک باید تماس پوست به پوست مادر و نوزاد را انجام می دهد و در بیهوشی کامل امکان در آغوش گرفتن نوزاد توسط مادر و تماس چشمی امکان پذیر نیست.
به هر حال در روش سزارین برای زایمان مادر باید ۴۸ ساعت یا دو روز در بیمارستان بستری باشد و وضعیت نوزاد و روند بهبود مادر زیر نظر گرفته شود. مراقبت های بعد از زایمان سزارین در بیمارستان شامل :
- علایم حیاتی مادر مانند فشار خون , نبض و تنفس بعد از زایمان به طور منظم چک می شود.
- داروهای مورفین و آنتی هیستامین و دز مناسب آنها توسط پزشک تعیین می شود.
- میزان خونریزی فرد بعد از زایمان ثبت و به پزشک اطلاع داده می شود.
- بعد از زایمان سزارین ادرار کردن مادر اهمیت زیادی دارد به دلیل این که نشانه های سلامت مثانه بعد از جراحی است و میزان ادرار ثبت شده و به پزشک اطلاع داده می شود.
- بعد از بهبود هر یک از علایم بالا مثل فشارخون , میزان ادرار و خونریزی واژینال مادر به بخش پس از زایمان منتقل می شود.
- از مادر آزمایش خون گرفته می شود که میزان هموگلوبین خون را بررسی کنند و در صورت پایین بودن هموگلوبین خون اقدامات لازم برای کم خونی انجام می شود.
- بعد از یک روز پس از زایمان رژیم مایعات مادر آغاز می شود و اگر وضعیت خوبی داشته باشد طبق نظر پزشک باید راه رفتن را آغاز کند.
- برای مراقبت از نوزاد , شیردهی و زخم و بخیه آموزش هایی به مادر داده می شود و اگر همه علایم فرد از نظر پزشک سالم و طبیعی باشد مادر از بیمارستان مرخص می شود.
مراقبت های بعد از زایمان سزارین در خانه
بعد از دو روز بستری شدن در بیمارستان و بررسی کلیه علایم حیاتی و وضعیت سلامتی نوزاد و مادر طبق نظر پزشک مادر از بیمارستان مرخص می شود و سپس مراقبت های بعد از زایمان در منزل شروع می شود. در خانه به همراه مادر بهتر است یکی از نزدیکان و آشنایان بماند که مشکلی برای مادر و نوزاد به وجود نیاید. مراقبت های بعد از زایمان سزارین در خانه شامل :
- برای جلوگیری از یبوست و لخته خون بهتر است که راه بروید و هر روز میزان راه رفتن خود را افزایش دهید.
- از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید و کارهای سنگین را حتی الامکان انجام ندهید.
- هنگام سرفه کردن بهتر است یک بالشت بر روی شکم خود قرار دهید.
- بعد از مرخص شدن از بیمارستان می توانید دوش بگیری اما حتما زخم را با سشوار خشک کنید.
- اگر شکم افتاده و چاق است بهتر است از گن پس از زایمان و شکم بند استفاده کنید. اگر جای زخم تازه است استفاده از شکم بند توصیه نمی شود.
- برای شیردهی راحت تر به نوزاد بهتر است از سوتین شیردهی استفاده کنید که به حفظ فرم سینه ها کمک زیادی می کند.
- محل زخم بهتر است هوا بخورد و تمیز و خشک باشد.
برای آگاهی بیشتر مقاله راهنمای انتخاب سوتین شیردهی و گن بعد از زایمان را مطالعه کنید.
رژیم غذایی بعد از زایمان سزارین
بعد زایمان و با تغییر شرایط و بچه داری ممکن است مادر از لحاظ روحی و جسمی خسته شود بنابراین لازم است که برای تامین انرژی و بهبودی سریعتر بعد از زایمان سزارین رژیم غذایی مناسبی داشته باشند.
در دوران شیردهی رژیم غذایی اهمیت زیادی دارد به دلیل اینکه ممکن است بر میزان شیر مادر تاثیر گذار باشد و رژیم غذایی نامناسب باعث خستگی مادر می شود. بهترین رژیم غذایی بعد از زایمان سزارین شامل موارد زیر است:
- مصرف غذاهای سرشار از پروتئین مانند تخم مرغ , نخود فرنگی , لبنیات , گوشت و آجیل در بازیابی عضلات بدن بسیار موثر است و باعث بهبودی سریعتر می شود.
- مصرف ویتامین C به دلیل داشتن خاصیت آنتی اکسیدانی به بهبود بافت های بدن کمک می کند و از همه مهم تر از عفونت جلوگیری می کند.
- برای حفظ سطح هموگلوبین خون و جبران خون های از دست رفته بعد از زایمان سزارین مصرف آهن ضروری است مانند گوشت قرمز , انجیر و جگر گاوی سرشار از آهن هستند.
- برای تقویت استخوان ها و آرامش ماهیچه ها مصرف کلسیم بهترین گزینه است . ماست , شیر , پنیر , اسفناج و کلم سرشار از کلسیم هستند و در تقویت دندان ها و لخته شدن خون کمک زیادی می کند.
- بعد از جراحی به دلیل اثرات دارو امکان یبوست در افراد وجود دارد بنابراین بعد از زایمان سزارین غذاهایی بخورید که گوارش آسانی داشته باشند. مصرف فیبر مانند میوه و سبزیجات می تواند از این عارضه جلوگیری کند.
مراقبت های بعد از زایمان طبیعی
در زایمان طبیعی قبل از بریدن بند ناف نوزاد آن را روی سینه مادر قرار می دهند که تماس پوست به پوست بین نوزاد و مادر برقرار شود به دلیل اینکه در روابط عاطفی مادر و فرزند اهمیت زیادی دارد. بعدر از زایمان طبیعی مادر باید حداقل ۲۴ ساعت یا یک روز در بیمارستان بستری شود.
مراقبت های بعد از زایمان طبیعی در بیمارستان
- بررسی علایم حیاتی مانند نبض و تنفس در ۱ ساعت اولیه زایمان هر ۱۵ دقیقه یک بار بررسی می شود.
- تنفس , فشارخون و نبض مادر در ساعت دوم زایمان هر نیم ساعت یکبار بررسی می شود . همچنین درجه حرارت بدن نیز بررسی می شود.
- برای جمع شدن رحم و اطمینان از خروج کامل جفت قسمت بالایی رحم توسط ماما ماساژ داده می شود و تا ۲ ساعت بعد از زایمان , ماساژ این قسمت هر ۱۵ دقیقه یکبار تکرار می شود.
- برای جلوگیری از خونریزی بهتر است مادر به نوزاد شیر بدهد و به طور مداوم برای خالی شدن مثانه ادرار کند.
- دهانه رحم , واژن یا دیواره های واژن بعد از خروج جفت توسط پزشک بررسی می شود و میزان پارگی آن تشخیص داده می شود.
- علایم خطرساز مانند تب سرد, خونریزی شدید , ترشحات بد بو و درد پرینه توسط پزشک بررسی می شود.
- بعد از بررسی همه علایم قسمت پارگی بخیه شده و بعد از عوض کردن لباس , مادر به بخش مراقبت ها منتقل می شود و می تواند به نوزاد خود شیر دهد.
- برای بررسی سطح هموگلوبین خون از مادر آزمایش خون گرفته می شود در صورت پایین بودن سطح هموگلوبین اقدامات لازم برای کم خونی انجام می شود.
- وضعیت دفع ادرار مادر بررسی می شود.
مراقبت های بهداشتی بعد از زایمان طبیعی
به دلیل برش ناحیه پرینه در زایمان طبیعی لازم است برای بهبود سریعتر و جوش خوردن زخم مراقبت های بهداشتی لازم انجام شود. مراقبت از بخیه زایمان طبیعی اهمیت زیادی دارد به دلیل اینکه ممکن است باعث عفونت شود و مشکلات زیادی را به وجود آورد. رعایت بهداشت بعد از زایمان طبیعی شامل موارد زیر است :
- به هنگام نشستن از بالشت های حلقوی استفاده کنید که بخیه ها باز نشوند.
- بعد از دستشویی حتما زخم را با آب ولرم بشویید و با باد سشوار خشک کنید.
- برای ضدعفونی کردن زخم لازم است روزانه چند دقیقه در لگن آب و بتادین بنشینید.
- در روزهای اول زیاد روی پای خود نایستید و یا روی بخیه ها ننشینید.
- به دلیل بخیه پرینه و داشتن خونریزی بیشتر در زایمان طبیعی باید مراقبت های لازم برای جلوگیری از مشکلات احتمالی حتما رعایت شود.
- در صورت تب شدید و خونریزی یا ترشحات بدبو حتما به پزشک مراجعه کنید.
- برای جلوگیری از بزرگ شدن شکم بعد از زایمان بهتر است از شکم بند و یا گن بعد از زایمان مناسب استفاده شود.
استراحت بعد از زایمان طبیعی
استراحت بعد از زایمان بسته به افراد مختلف متفاوت می باشد. تمام تغییراتی که در دوران بارداری در بدن به وجود آمده اند بعد از زایمان به طور طبیعی به حالت عادی باز می گردد . بازگشت به حالت عادی ممکن است ممکن است شش الی هشت هفته به طول انجامد. برخی معتقدند که به اندازه نه ماه بارداری زمان لازم است که بدن به حالت قبل بازگردد اما چهل روز برای استراحت بعد از زایمان طبیعی کافی است.
استفاده از شکم بند بعد از زایمان
بعد از زایمان پوست شکم افتاده و شل می شود بنابراین برای داشتن شکم خوش فرم و جمع شدن پوست شکم باید گن بعد از زایمان مناسب پوشیده شود. علاوه بر این پوشیدن گن بعد از زایمان از بروز کمردرد و گودی کمر جلوگیری می کند , ستون فقرات را صاف می کند و مانع رشد سلول های چربی می شود و به کاهش ورم رحم کمک زیادی می کند. برای داشتن بهترین نتیجه از بستن شکم بند لازم است حداقل دو ماه بعد از زایمان از شکم بند استفاده کنید. پوشیدن گن بعد از زایمان به حفظ عضلات شکم کمک زیادی می کند و در زایمان سزارین از بخیه ها مراقبت می کند.
استفاده از گن لاغری بعد از زایمان
برای تناسب اندام بعد از زایمان استفاده از گن لاغری ساعت شنی بهترین گزینه است و می تواند با باریک تر کردن اندام در ناحیه کمر انگیزه زیادی به افراد دهد که در جهت کاهش وزن تلاش کنند. همچنین استفاده از گن لاغری بعد از زایمان باعث می شود معده فشرده شود در نتیجه حجم غذای دریافتی کمتر شود.در کنار ورزش کردن و داشتن رژیم غذایی بعد از زایمان گن لاغری می تواند در خوش فرم کردن بدن بسیار موثر باشد.
برای آگاهی بیشتر مقاله راهنمای انتخاب گن لاغری ساعت شنی خوب را مطالعه کنید.
