لخته خون در پا یا پشت زانو نوعی ترومبوز وریدی است. این یک بیماری جدی است که می‌تواند زندگی فرد را در معرض خطر قرار دهد ، مانند آمبولی ریه. ورید پوپلیتئال پشت زانو جریان دارد و خون را به سمت قلب منتقل میکند. وقتی لخته خون در این ورید ایجاد می‌شود ، پزشکان از آن به عنوان ترومبوز ورید پوپلیتئال یاد می‌کنند. علائم آن شامل درد ، تورم و قرمزی در ناحیه پا و زانو است. ترومبوز وریدی پشت زانو می‌تواند به دلیل ضعیف بودن گردش خون ، آسیب به رگ خونی یا آسیب خارجی رخ دهد. در این مقاله ، در مورد ترومبوز وریدی پا و در مورد علل ، عوامل خطر و علائم آن بحث می‌کنیم. مقاله ما همچنین تشخیص ، درمان ، عوارض و پیشگیری از لخته خون را پوشش می‌دهد.
ترومبوز وریدی پا چیست ؟
وقتی خون به یک توده جامد تبدیل می‌شود ، لخته خون ایجاد می‌شود. لخته شدن خون در پاسخ به صدماتی که باعث خونریزی می‌شوند ، رخ می‌دهد. لخته خون باعث بسته شدن زخم و جلوگیری از خونریزی بیشتر و شروع روند ترمیم خونریزی می‌شود.
وقتی لخته خون در داخل ورید یا شریان تشکیل می‌شود ، پزشکان از آن به عنوان ترومبوز یاد می‌کنند. ترومبوز می‌تواند به دلیل جریان خون ضعیف ، آسیب به رگ خونی یا آسیب خارجی ایجاد شود. این یک بیماری جدی است زیرا می‌تواند انسدادی ایجاد کند که جریان خون را به طور کامل متوقف کند. رگ پوپلیتئال پشت زانو جریان دارد. که یکی از رگهای خونی است که خون را از پا به ورید اجوف تحتانی منتقل میکند ، که یک ورید بزرگ است که خون را از پایین بدن به قلب منتقل میکند. ترومبوز وریدی پا یک بیماری است که در آن لخته خون در ورید پوپلیتئال ایجاد می‌شود.
لخته خون در پا و در ورید پوپلیتئال نوعی ترومبوآمبولی وریدی (VTE) است که به آن ترومبوز ورید عمقی (DVT) نیز گفته می‌شود. که بسیار خطرناک است زیرا لخته خون گاهی اوقات می‌تواند آزاد شود و از طریق قلب به ریه‌ها برود. لخته خونی که به ریه‌ها می‌رود به عنوان آمبولی ریوی (PE) شناخته می‌شود.
علائم ترومبوز وریدی پا
لخته خون می‌تواند علت ورم بدن در ناحیه پا باشد و از دیگر علائم لخته خون در پا یا هر نوع VTE می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
- قرمزی در ناحیه زانو یا ساق پا
- علت ورم پا و زانو
- یک ناحیه گرم در پشت زانو یا در پا
- درد در زانو یا پا ، که ممکن است شبیه گرفتگی باشد.
در صورت مشکوک بودن به لخته خون در پا باید سریعاً به پزشک مراجعه شود. در صورت بروز علائم زیر در کنار لخته خون ، لازم است فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- سرفه کردن خون
عوامل موثر در ایجاد لخته خون در پا
گاهی اوقات ، دلیل مشخصی برای لخته شدن خون درپا وجود ندارد ، اما عوامل مختلفی می‌توانند در افزایش خطر ابتلا به لخته خون را افزایش دهند. به طور خاص ، هر چیزی که می‌تواند جریان خون را در این قسمت تحت تأثیر قرار دهد یا کاهش دهد ، می‌تواند خطر لخته شدن خون را افزایش دهد. وقتی خون به درستی جریان ندارد ، می‌تواند در رگ جمع شده و باعث ایجاد لخته خون در پا شود. عواملی که می‌توانند باعث ضعیف شدن جریان خون شوند عبارتند از:
- برای مدت طولانی بی حرکت نشستن
- بی حرکت بودن یا بستری شدن
- سیگار کشیدن
- چاقی
- بارداری و بی توجهی به مراقبت‌های آن
شرایط زیر می‌تواند خطر لخته شدن خون را افزایش دهد که شامل موارد زیر است:
- برخی سرطان‌ها
- شکستگی پا یا لگن
- آسیب نخاعی
- بیماری‌های قلبی و سکته مغزی
- واریس پا
- سابقه قبلی ابتلا به لخته خون در پا
- سابقه خانوادگی لخته خون
- شرایط ژنتیکی که بر لخته شدن خون تأثیر می‌گذارد ، مانند ترومبوفیلی ، سندرم آنتی فسفولیپید و کم خونی سلول داسی
آسیب‌های وارد شده به ورید ناشی از جراحی یا آسیب قابل توجهی که روی پا تأثیر می‌گذارد ، گاهی اوقات می‌تواند باعث تشکیل لخته خون در پا شود. قرص‌های جلوگیری از بارداری ، درمان جایگزینی هورمون و سایر داروهایی که حاوی استروژن هستند نیز می‌توانند خطر لخته شدن خون را افزایش دهند. افزایش سن عامل خطر دیگری برای لخته شدن خون است. خطر ابتلا به ترومبوز وریدی پس از ۴۰ سالگی تقریباً هر ۱۰ سال دو برابر می‌شود.
تشخیص لخته خون چگونه است ؟
برای تشخیص لخته خون درپا ، پزشک ناحیه آسیب دیده را به صورت فیزیکی معاینه میکند . همچنین ضربان قلب فرد بررسی می‌شود. پزشک ممکن است در مورد علائم و سابقه پزشکی فرد ، از جمله عوامل موثر در لخته شدن خون ، سوال کند.
برای تشخیص لخته خون ، پزشک ممکن است یک یا چند آزمایش زیر را تجویز کند:
سونوگرافی
از سونوگرافی برای بررسی علائم لخته خون در زانو و پا استفاده می‌شود. سونوگرافی با امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویری از داخل رگها کاربرد دارد. اپراتور سونوگرافی ممکن است ورید را فشار دهد تا بررسی کند جریان خون به درستی جریان دارد یا خیر.
سی تی اسکن
این آزمایش از داخل بدن عکس می‌گیرد. یک پزشک می‌تواند از تصاویر برای بررسی لخته خون پا استفاده کند. آنها همچنین ممکن است قفسه سینه را از نظر وجود علائم PE بررسی کنند ، که ممکن است هنگام لخته شدن خون به ریه‌ها اتفاق بیفتد.
تست دی دایمر
پزشکی که این آزمایش را انجام می‌دهد ، نمونه خون را از فرد می‌گیرد تا میزان D-dimer را در آنها بررسی کند ، نوعی پروتئین است که باعث آزاد شدن لخته‌های خون در جریان خون می‌شود. مقادیر بالای دی دایمرممکن است نشان دهنده لخته در جریان خون باشد. با این حال ، این آزمایش گاهی اوقات می‌تواند نتایج مثبت کاذبی ایجاد کند ، به خصوص اگر فرد سابقه ترومبوز وریدی داشته باشد یا شرایط پزشکی خاصی داشته باشد ، از جمله:
- شرایط روماتولوژی
- نارسایی قلبی
- سرطان
- التهاب
درمان پزشکی لخته خون در پا
چندین گزینه برای درمان لخته خون پا وجود دارد ، از جمله:
داروهای ضد انعقاد خون
پزشکان معمولا داروهای ضد انعقادی را برای بیماران مبتلا به ترومبوز وریدی تجویز می‌کنند. داروهای ضد انعقادی که به عنوان رقیق کننده‌های خون نیز شناخته می‌شوند ، رشد لخته‌های خون را متوقف می‌کنند و از تشکیل لخته‌های جدید جلوگیری میکند و می‌تواند خطر آمبولی ریه را کاهش دهد.
داروهای ضد انعقاد عبارتند از:
- هپارین
- وارفارین
- داروهای ضد انعقاد جدیدتر مانند ریواروکسابان ، آپیکسابان و دابیگاتران
فرد در ابتدا یک یا دو بار در روز بین ۵ تا ۲۱ روز از داروی ضد انعقاد خوراکی استفاده میکند. پزشکان همچنین ممکن است به فرد توصیه کنند که این داروها را در طولانی مدت مصرف کند تا از لخته شدن خون در آینده جلوگیری کند. درمان می‌تواند به مدت ۶ ماه یا بیشتر ادامه داشته باشد.
داروهای ضد انعقاد خون می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کنند که ممکن است شامل خونریزی باشد. افرادی که در هنگام مصرف این داروها عوارض جانبی یا سایر مشکلات را تجربه می‌کنند باید با پزشک خود صحبت کنند.
فیلترهای وناکاوا
پزشکان ممکن است فیلتر ورید اجوف را برای افرادی تجویز کند که قادر به استفاده از داروهای ضد انعقادی نیستند و بیشتر در معرض خطر ابتلا به لخته شدن خون در ریه‌ها هستند. فیلتر vena cava وسیله ای مخروطی شکل است. این فیلتر توسط جراح در ورید اجوف تحتانی که یک ورید بزرگ است , کاشته می‌شود و خون را از پایین بدن به قلب می‌فرستد . این فیلتر لخته‌های خون را گرفته و از ورود آنها به ریه‌ها جلوگیری میکند که این امر خطر آمبولی ریه را کاهش می‌دهد.
درمان ترومبولیتیک
اگر فردی لخته خون بسیار بزرگی داشته باشد یا داروهای ضد انعقادی برای آنها موثر نباشد ، ممکن است از درمان ترومبولیتیک استفاده شود. این نوع درمان شامل مصرف داروهایی برای حل لخته خون یا انجام عمل جراحی برای برداشتن آن است. پزشکان معمولاً فقط درمان ترومبولیتیک را برای لخته‌های شدید خون توصیه می‌کنند. در بیشتر موارد ، آنها ابتدا معاینه کاملی از فرد انجام می‌دهند تا مطمئن شوند که انجام این نوع درمان برای آنها بی خطر است.
جوراب‌های فشاری
جوراب‌های واریس جوراب‌های الاستیک با طراحی خاص هستند که می‌توانند به بهبود جریان خون در پاها کمک کنند. پزشکان معمولا جوراب‌های فشاری را فقط برای افرادی تجویز می‌کنند که قبلا لخته خون در پا را تجربه کرده اند یا در معرض خطر ابتلا به لخته خون هستند. این جوراب‌ها می‌توانند به سندرم پس از ترومبوتیک نیز کمک کنند که عارضه ای است که می‌تواند بعد از ترومبو آمبولی وریدی رخ دهد. علائم احتمالی عبارتند از:
- درد و تورم
- درد یا سنگینی در پاها
- گرفتگی
لخته شدن خون در پا چه خطراتی دارد ؟
افراد مبتلا به ترومبو آمبولی وریدی در معرض خطر آمبولی ریه هستند و زمانی اتفاق می‌افتد که لخته خون به ریه‌ها می‌رود. این امکان وجود دارد که یک PE جریان خون را در ریه‌ها مسدود کند ، که می‌تواند زندگی فرد را در معرض خطر قرار دهد علائم PE می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تنگی نفس
- درد در قفسه سینه
- ضربان قلب سریع
- سرفه ، از جمله سرفه کردن خون
- احساس تب یا غش کردن
هر کسی با علائم آمبولی ریه باید مستقیما به اورژانس مراجعه کند یا سریعاً با ۱۱۵ تماس بگیرد.
چگونه لخته خون را از بین ببریم ؟
پزشکان معمولا برای افرادی داروهای ضد انعقادی تجویز می‌کنند که در معرض خطر ابتلای لخته خون باشند مانند افرادی که تحت عمل جراحی خاصی بوده اند یا کسانی که قبلاً ترومبو آمبولی وریدی داشته اند.
افرادی که از داروهای ضد انعقادی استفاده می‌کنند باید طبق دستور پزشک مصرف کنند.
خطر ابتلا به لخته خون در پا را می‌تواند با استفاده از موارد زیر کاهش داد :
- پوشیدن جوراب واریس
- حفظ وزن سالم یا کاهش وزن در صورت لزوم
- ورزش منظم
- در صورت امکان هر ۱-۲ ساعت بلند شدن و حرکت کردن
- تغییر موقعیت یا انعطاف پذیری پا در هنگام نشستن
- نوشیدن مقدار زیادی آب برای هیدراته ماندن
- اجتناب از انداختن پاها روی هم برای مدت طولانی
- در صورت مسافرت با اتومبیل ، قطار ، اتوبوس یا هواپیما ، هر ساعت یا بیشتر برای استراحت یا کشش و ایستادن متوقف شوید.
- ترک سیگار
پزشکان از لخته شدن خون در زانو به عنوان ترومبوز ورید پوپلئیتال یاد می‌کنند که نوعی ترمبو آمبولی وریدی است. افراد مبتلا به لخته خون در پا در معرض خطر آمبولی ریه هستند ، که زندگی فرد را در معرض خطر قرار می‌دهد. بنابراین ، برای هر کسی که علائم ترومبوز وریدی داشته باشد لازم است که در اسرع وقت به پزشک مراجعه کند. افرادی که علائم آمبولی ریه دارند باید فوراً به پزشک مراجعه کنند. درمان‌های پزشکی لخته خون در پا شامل داروهای ضد انعقاد ، فیلترهای ورید اجوف و درمان با ترومبولیتیک است.
