در برخی موارد، کاهش وزن می‌تواند منجر به عوارض جانبی از جمله ریزش مو شود. بدن شما نسبت به کمبود مواد مغذی، استرس و مشکلات هورمونی حساس است . این موارد می‌تواند در نتیجه کاهش وزن سریع، رژیم‌های غذایی محدود یا جراحی کاهش وزن اتفاق بیفتد. این مقاله توضیح می‌دهد که چرا برخی افراد دچار ریزش مو بعد از رژیم لاغری می‌شوند و راه‌های درمان و پیشگیری از این موضوع را مورد بحث قرار می‌دهد.
ریزش مو و کاهش وزن نشانه چیست ؟
ریزش مو در لاغری معمولا به دلیل کمبود مواد مغذی و همچنین کاهش وزن ناگهانی و سریع ایجاد می‌شود. به عنوان مثال، کاهش وزن ناگهانی و رژیم‌های محدود کننده با وضعیتی به نام افلوویوم تلوژن (TE)، یکی از شایع ترین علل ریزش موی گسترده در پوست سر مرتبط است . معمولا افلوویم تلوژن TE حدود ۳ ماه پس از یک اتفاق محرک مانند کاهش وزن سریع رخ می‌دهد و حدود ۶ ماه طول می‌کشد. کاهش وزن و کمبود مواد مغذی در رژیم‌های غذایی با انواع دیگر ریزش مو نیز مرتبط است. که شامل افلوویوم تلوژن TE مزمن است که بیش از ۶ ماه طول می‌کشد و آلوپسی آندروژنیک که به عنوان طاسی الگوی مردانه یا زنانه نیز شناخته می‌شود. در اینجا به برخی از دلایل ریزش مو مرتبط با رژیم غذایی و کاهش وزن اشاره می‌کنیم.
علت کاهش وزن ناگهانی و ریزش مو
ارتباط بین رژیم لاغری سریع و ریزش مو در تحقیقاتی در دهه ۱۹۷۰ ثبت شده است. موهای شما برای رشد مناسب به کالری و مواد مغذی کافی نیاز دارند. بنابراین، وقتی بدن شما آنچه را که نیاز دارد دریافت نمی‌کند ممکن است عوارض جانبی مانند ریزش مو رخ دهد. بسیاری از مطالعات علت ریزش مو را لاغری سریع ، محدودیت کالری، کمبود مواد مغذی و استرس روانی می‌دانند و معمولا افرادی دچار ریزش مو می‌شوند که به دنبال رژیم لاغری سریع و کراش هستند.
به عنوان مثال، یک مطالعه در سال ۲۰۱۵ روی ۱۸۰ زن مبتلا به ریزش مو نشان داد که شایع ترین علت ریزش مو کمبود آهن و استرس روانی است. در هشت مورد از آنها ، رژیم‌های غذایی سریع علت آن بود. برنامه‌ریزی نادرست رژیم‌های غذایی، مانند رژیم‌های لاغری سریع ، می‌تواند منجر به کمبود اسیدهای چرب ضروری، روی، پروتئین و کالری شود که همگی می‌توانند منجر به ریزش مو شوند.
کمبود پروتئین و ریزش مو
اسیدهای آمینه -بلوک‌های سازنده پروتئین- برای رشد مو ضروری هستند. به دلیل اینکه اسیدهای آمینه برای تولید کراتین، پروتئین ساختاری اصلی نقش اساسی دارند. سوء تغذیه پروتئین – زمانی که بدن شما پروتئین کافی دریافت نمی‌کند – می‌تواند منجر به ریزش مو شود. بنابراین، اگر از یک رژیم لاغری کم کالری پیروی می‌کنید که حاوی پروتئین کافی نیست، ممکن است ریزش مو داشته باشید.
کمبود کدام ماده منجر به ریزش مو می‌شود؟
هنگامی که نیازهای پروتئینی شما برآورده نمی‌شود، بدن شما عملکردهای مهم وابسته به پروتئین مانند ترمیم بافت، هضم، تنظیم pH و تعادل آب و تولید هورمون را در اولویت قرار می‌دهد. از آنجایی که رشد مو برای زنده ماندن شما ضروری نیست، ممکن است دچار ریزش مو شوید. علاوه بر این، کمبود اسیدهای آمینه خاص مانند هیستیدین، لوسین، والین و سیستئین در افراد مبتلا به ریزش مو شایع است.
در یک مطالعه بر روی ۱۰۰ فرد مبتلا به ریزش مو، محققان کمبود هیستیدین و لوسین را در درصد زیادی از شرکت کنندگان در چندین نوع آلوپسی، از جمله آلوپسی آندروژنیک و افلوویوم تلوژن TE مشاهده کردند. این مطالعه همچنین نشان داد که کمبود والین و سیستئین در بین شرکت‌کنندگان رایج بود.
ارتباط جراحی‌های کاهش وزن و ریزش مو
جراحی کاهش وزن با لاغری سریع همراه است و معمولاً باعث کمبود پروتئین، ویتامین‌ها و یا مواد معدنی می‌شود که به نوبه خود می‌تواند باعث ریزش مو شود.به عنوان مثال، یک مطالعه در سال ۲۰۱۸ که شامل ۵۰ نفر بود که تحت عمل جراحی اسلیو گاسترکتومی قرار گرفتند، یک روش جراحی که بخش بزرگی از معده را برمی‌دارد، ریزش مو در ۵۶ درصد از شرکت‌کنندگان مشاهده شد که در زنان بیشتر از مردان بود.
شایان ذکر است، شرکت‌کنندگانی که دچار ریزش مو می‌شوند سطح روی و ویتامین B12 در آنها هم قبل و هم بعد از جراحی بسیار پایین بود. در یک مطالعه در سال ۲۰۲۰ روی ۱۱۲ زن که عمل جراحی اسلیو معده داشته اند ، ۷۲ درصد از شرکت کنندگان پس از جراحی دچار ریزش مو شدند. در ۷۹ درصد از افرادی که ریزش مو گزارش شد، ریزش ۳ تا ۴ ماه پس از جراحی شروع شد و به طور متوسط به مدت ۵ ماه و نیم ادامه داشت. علاوه بر کاهش ظرفیت معده، برخی از روش‌های جراحی کاهش وزن به غذا اجازه می‌دهد تا بخشی از روده را دور بزند که منجر به سوء جذب مواد مغذی و کمبود آن در بدن می‌شود.
آیا رژیم باعث ریزش مو می‌شود ؟
درست مانند رژیم‌های سخت، رژیم‌های محدودکننده که کل گروه‌های غذایی را حذف می‌کنند، می‌توانند به دلیل کمبود مواد مغذی یا استرس باعث ریزش مو شوند. کمبود آهن، روی، پروتئین، سلنیوم و اسیدهای چرب ضروری همگی با ریزش مو در ارتباط هستند. نشان داده شده است که رژیم‌های بسیار کم کالری باعث ریزش مو می‌شوند. استرس همراه با رژیم غذایی محدود کننده می‌تواند با ریزش مو در ارتباط باشد. علت ریزش مو در حین یا بعد از کاهش وزن می‌تواند ناشی از کمبود مواد مغذی، عوارض کاهش وزن سریع و استرس باشد.
آیا ریزش مو در کاهش وزن خطرناک است؟
ریزش مو به خودی خود خطرناک نیست و ریزش مو معمولا بعد از کاهش وزن اتفاق می‌افتد. به عنوان مثال، کمبود مواد مغذی و محدودیت شدید کالری می‌تواند منجر به عوارض جدی برای سلامتی مانند کم خونی ، فقر آهن، از دست دادن عضله و موارد دیگر شود. علاوه بر ریزش مو، کم خونی و فقر آهن می‌تواند منجر به اختلال در عملکرد مغز، ناباروری، بیماری‌های قلبی، افسردگی و تغییر عملکرد سیستم ایمنی شود. محدودیت کالری و پروتئین نیز می‌تواند عوارض جانبی خطرناکی داشته باشد ، از جمله کاهش عملکرد عضلات، مشکلات قلبی، مشکلات روده، کاهش عملکرد ایمنی و افزایش خطر افسردگی .
بیماری‌های دیگر مانند خودایمنی می‌تواند باعث ریزش مو شود. بنابراین، اگر ریزش مو دارید با یک ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی صحبت کنید، زیرا ممکن است به کاهش وزن مرتبط نباشد.
چگونه از ریزش مو در رژیم لاغری جلوگیری کنیم؟
همانطور که گفته شد، ریزش مو در هنگام کاهش وزن می‌تواند ناشی از کمبود مواد مغذی یا کاهش وزن سریع باشد. بنابراین هدف شما از کاهش وزن باید سالم و پایدار باشد. علاوه بر این که رژیم‌های سخت غذایی می‌تواند منجر به ریزش مو شود ، برای سلامت روان مضر است و با افزایش وزن ارتباط دارد. به جای رژیم غذایی مد روز، یکی از انواع رژیم لاغری متعادل انتخاب کنید که مواد مغذی مورد نیاز بدن را برای عملکرد بهینه فراهم کند. نه گفتن به رژیم‌های محدودکننده که وعده کاهش وزن سریع را می‌دهند برای محافظت از سلامت جسمی و روانی و کاهش خطر عوارض جانبی مانند ریزش مو ضروری است.
علاوه بر این، اگر الگوی غذایی شما بسیاری از غذاها را محدود می‌کند – مانند رژیم گیاه‌خواری که ممکن است مواد مغذی مورد نیاز رشد مو مانند آهن و روی را به اندازه کافی فراهم نکند – از وجود غذاهای سرشار از مواد مغذی و مکمل آن در رژیم غذایی خود اطمینان حاصل کنید. اگر برای لاغری تحت عمل جراحی قرار گرفتید ، اطمینان حاصل کنید که سطح مواد مغذی شما مانند روی، آهن و ویتامین B12 قبل از عمل بهینه است و پس از آن با مواد مغذی توصیه شده توسط پزشک یا متخصص تغذیه مکمل‌ها را تامین کنید که از ریزش موی ناشی از جراحی جلوگیری شود.
شناسایی علت ریزش مو
اگر ریزش مو دارید، قبل از اقدام به درمان آن ، علت آن را شناسایی کنید. به یاد داشته باشید که ریزش مو علاوه بر کاهش وزن سریع یا کمبود مواد مغذی می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد.
- اگر ریزش مو به دلیل کمبود یک یا چند ماده مغذی مانند روی یا آهن باشد، جبران کمبود آن می‌تواند ریزش مو را متوقف کرده و منجر به رشد مجدد مو شود.
- اگر دلیل آن یک رژیم غذایی محدود کننده یا سخت باشد که کالری یا مواد مغذی موردنیاز بدن شما را تامین نمی‌کند فورا باید رژیم را متوقف کنید و با یک رژیم غذایی متعادل و سرشار از مواد مغذی نیاز بدن خود را تامین کنید.
- اگر به کمبود مواد مغذی دچار هستید ، ممکن است غذا به تنهایی ذخایر مواد مغذی شما را تامین نکند و نیاز به مکمل باشد. با این حال، تحقیقات نشان می‌دهد در صورت نداشتن کمبود مواد مغذی ، مکمل‌ها تاثیری در جلوگیری از ریزش مو ندارد.
برای جلوگیری از ریزش مو، از رژیم‌های سخت و محدود دوری کنید، مواد مغذی مورد نیاز بدن خود را تامین کنید و قبل و بعد از جراحی کاهش وزن از مکمل‌ها استفاده کنید. برای شناسایی علت ریزش مو و یافتن برنامه ای برای تسهیل رشد مجدد آن ، به پزشک متخصص مراجعه کنید.
ریزش مو در حین یا بعد از کاهش وزن می‌تواند به دلیل عوامل متعددی از جمله کمبود مواد مغذی باشد. با این حال، ریزش مو ممکن است دلیل دیگری داشته باشد ، بنابراین نباید علت آن را تنها کاهش وزن بدانیم. برای شناسایی علت ریزش مو و ارائه یک برنامه درمانی برای تسهیل رشد مجدد مو به پزشک متخصص تغذیه مراجعه کنید.
آیا ریزش مو بعد از رژیم لاغری برگشت پذیر است ؟
بله ، یک ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی می‌تواند علت ریزش موهای شما را شناسایی کند و به شما کمک کند تا برنامه ای برای رشد مجدد موهای خود داشته باشید.
