در قسمت قبل مراقبت های قبل از بارداری به طور کامل شرح داده شد. در این قسمت قصد داریم مراقبت های دوران بارداری را در ماه های مختلف حاملگی بیان کنیم. همانطور که می دانید دوران بارداری یکی از دوره های مهم و حساس در زندگی هر خانمی است و در هر مرحله مادران از این هراس دارند که آسیبی به جنین آنها وارد نشود. برای داشتن فرزندی سالم و دوران بارداری بدون خطر نکاتی وجود دارد که باید به آن توجه کنید. مراقبت های بارداری شامل :
مراقبت های دوران بارداری در سه ماهه اول
در سه ماه اول بارداری تغییرات زیادی در بدن به وجود می آید. در این سه ماهه مادر ممکن است تمایلی به غذاخوردن نداشته باشد و بیشتر حالت تهوع داشته باشد . ولی به دلیل اینکه نوزاد از مادر تغذیه می کند لازم است که مادر از مواد غذایی سالم و مغذی تغذیه شود که جنین به خوبی رشد کند علاوه براین برای سلامتی مادر و جنین بلافاصله بعد از مشخص شدن بارداری باید به پزشک متخصص مراجعه شود. در سه ماهه اول بارداری لازم است مادر ماهی یکبار یا هر۴ هفته الی ۶ هفته به پزشک مراجعه کند و برای مراقبت های دوران بارداری برای داشتن حاملگی بدون هنجار برنامه ریزی کنند.
برای آگاهی بیشتر فیلم دوره بارداری_ هفته اول تا هفته نهم را مشاهده کنید.
معاینات و آزمایش های سه ماه اول بارداری
در اولین مراجعه برای اطمینان کامل از بارداری از فرد آزمایش خون گرفته می شود. در صورت مثبت بودن زمان زایمان و پرونده سلامت مادر تکمیل می شود. در اولین معاینه موارد زیر توسط پزشک بررسی می شود.
- اولین روز آخرین زمان عادت ماهانه برای مشخص کردن زمان زایمان
- اندازه گیری وزن و قد و معاینه لگن
- بررسی سابقه بیماری های مذمن مانند فشار خون و قند خون
- آزمایش ادرار
- بررسی سابقه زایمان و نوع زایمان های قبلی
- سابقه جراحی و بستری شدن در بیمارستان
در سه ماهه اول بارداری برای بررسی سلامت کلی جنین , تعیین سن حاملگی و بررسی یک قلویی و دوقلویی , مادر به سونوگرافی فرستاده می شود. برای بررسی بیماری های مادرزادی مثل منگولیسم , سندروم داون تست های غربالگری جنین انجام می شود. همچنین مکمل های اسید فولیک برای مادر تجویز می شود.
در سه ماهه اول بارداری چی نخوریم ؟
در دوران بارداری برخی از غذاها و خوراکی ها وجود داردند که باید از خوردن آنها دوری کرد به دلیل اینکه ممکن است سلامت جنین و رشد آن را به خطر بیندازد. در ماه اول بارداری از خوردن خوراکی های زیر خودداری کنید:
- از خوردن پنیرهای نرم خودداری کنید به دلیل این که ممکن است از شیر پاستوریزه نشده تهیه شده باشند و حاوی باکتری هایی باشد که باعث مسمومیت غذایی شود.
- از خوردن غذاهای فرآوری شده مثل کیک و بیسکوییت ها , غذاهای آماده و حاوی موادنگهدارنده چون باعث مسمومیت های غذایی می شوند
- از خوردن غذاهای دریایی در ماه اول بارداری خودداری کنید چون ممکن است حاوی مقدار زیادی جیوه باشند و در رشد نوزاد اختلال ایجاد کند
- از خوردن غذاهای چرب و شیرین دوری کنید.
- خوردن چای و قهوه را به دلیل داشتن کافئین محدود کنید
- از خوردن آناناس خودداری کنید چون می تواند باعث سقط جنین یا سقط جنین می شود.
- گوشت های خام و نیم پز مصرف نکنید چون حاوی باکتری هایی است که ممکن است بر رشد جنین تاثیر بگذارد.
- مصرف الکل و کشیدن سیگار ممنوع است
- از مصرف خودسرانه دارو بدون تجویز پزشک خودداری کنید.
در سه ماه اول بارداری چه بخوریم ؟
- خوردن سبزیجاتی مانند کلم بروکلی , اسفناج , گوجه فرنگی , بادمجان , کدو تنبل و سیب زمینی شیرین وغیره دارای بیش ترین مواد مغذی برای رشد جنین می باشد.
- خوردن آجیل که سرشار از چربی های سالم , پروتئین و ویتامین های لازم است را فراموش نکنید و در ماه اول بارداری به طور منظم آجیل بخورید.
- خوردن گوشت بدون چربی که دارای آهن و پروتئین زیادی است برای سلامت و رشد جنین بسیار موثر است.
- خوردن ماهی آب های شیرین که حاوی پروتئین کم چرب و امگا ۳ و مواد معدنی کلسیم و منیزیم است در دوران بارداری جز الزامات رژیم غذایی محسوب می شود.
در سه ماهه اول بارداری چگونه بخوابیم ؟
در سه ماهه اول بارداری شکم خیلی بزرگ نیست بنابراین مادران می توانند به پشت بخوابند اما با وارد شدن به ماه چهارم و پنجم این پوزیشن خواب ممکن است سلامتی نوزاد را به خطر بیندازد. پس بهتر است از همان ماه های طرز صحیح خوابیدن را تمرین کنید. بهترین حالت خوابیدن برای مادران به پهلو خوابیدن است. علاوه براین بهتر است مادران به پهلو چپ بخوابند به دلیل اینکه خون رسانی به نوزاد و جفت بهتر انجام می شود.
مراقبت های دوران بارداری در سه ماهه دوم
در سه ماهه دوم بارداری احتمال سقط شدن جنین کمتر شده است و حالت تهوع صبحگاهی در آنها کاهش یافته و بدن انرژی بیشتری دارد. در سه ماهه دوم بارداری بهتر است ویزیت پزشک هر چهار هفته یکبار یا ماهی یکبار انجام شود. معاینات سه ماهه دوم بارداری شامل:
- اندازه گیری قد و وزن
- بررسی ورم دست و پا , ترک های پوستی و دفعات ادرار
- برای تعیین سن دقیق حاملگی و رشد جنین ارتفاع رحم اندازه گیری می شود
- صدای قلب نوزاد برای بررسی سلامتی نوزاد شنیده می شود
- انجام سونوگرافی آنومالی برای بررسی اجزای مختلف جنین , وضعیت بند ناف و جفت توسط پزشک بررسی می شود.
- آزمایش غربالگری دیابت و آزمایش تشخیص آمنیوسنتز طبق نظر پزشک
برای آگاهی بیشتر فیلم دوره بارداری_هفته پانزدهم تا بیستم را تماشا کنید.
تغذیه سه ماهه دوم بارداری
در سه ماهه دوم بارداری به دلیل تغییرات هورمونی میل به غذا در مادران بیشتر می شود بنابراین مادران حتما باید از موادغذایی مغذی مصرف کنند , مانند حبوبات , سبزیجات و غلات که منبع غنی فیبر هستند. تغذیه مناسب در سه ماهه دوم باداری می تواند شامل موارد زیر باشد :
- در ماه چهارم برای رشد طبیعی و محکم استخوان های جنین, مادران باید از محصولات لبنی , ماهی آب های شیرین و قرص ویتامین D طبق تجویز پزشک مصرف کنند.
- به دلیل جهش رشد جنین از ماه چهارم به بعد مادران باید از منابع غنی آهن مثل گوشت مصرف کنند.
- در ماه پنجم بارداری به دلیل شکل گیری پوست و عضلات جنین باید از گوشت قرمز, تخم مرغ , سویا و پنیر گوسفندی مصرف شود.
- در دوران بارداری نوشیدن آب کافی فراموش نشود به دلیل اینکه از یبوست جلوگیری می کند.
- بهتر است از سالاد کلم , گوجه فرنگی و هویج استفاده شود اما از خوردن سس هایی که به میزان زیادی سدیم دارند خودداری کنید.
- در ماه ششم بارداری مادران می توانند از سیب زمینی و یا ماکارانی , خشکبار و ذرت شیرین در وعده های اصلی غذا استفاده کنند.
تغییرات بدن در سه ماه دوم بارداری
- امکان بروز کمردرد بارداری به دلیل حمل جنین استفاده از گن بارداری در کاهش درد موثر است
- ایجاد رگ های واریس که برای کاهش درد و تورم آن می توان از جوراب واریس استفاده کرد.
- امکان تکرر ادرار به دلیل بزرگ شدن رحم در ناحیه لگن
- افزایش وزن به دلیل اینکه به دلیل تغییرات هورمونی میزان تغذیه مادر افزایش می یابد.
مراقبت های سه ماه سوم بارداری
در سه ماهه سوم بارداری مادر باید هر دو هفته یکبار در ابتدا و سپس هر هفته یکبار به پزشک مراجعه کند و ویزیت شود. معاینات سه ماهه آخر بارداری شامل:
- قد و وزن مادر اندازه گیری می شود و افزایش وزن باید حدود ۵ کیلوگرم باشد.
- برای اطمینان از سلامتی جنین صدای قلب آن شنیده می شود
- ارتفاع رحم برای بررسی رشد جنین اندازه گیری می شود
- میزان فشار خون بررسی و در پرونده ثبت می شود
- درخواست سونوگرافی به منظور اندازه گیری وزن جنین که
- در صورت کافی نبودن وزن آن اقدامات درمانی لازم انجام می شود.
- تست بدون استرس به منظور بررسی کاهش رشد و حرکت جنین انجام می شود که در مدت زمان مشخص حرکات جنین و ارتباط آن با افزایش ضربان قلب بررسی می شود.
- درتست بیوفیزیکال پروفایل با انجام سونوگرافی اندام های جنین وحرکات تنفسی آن بررسی می شود و از ۱ تا ۱۰ به آن نمره می دهند. در این تست سطح مایع آمنیوتیک نیز بررسی می شود.
تغییرات و مشکلات سه ماهه آخر بارداری
- شروع ترشحات سینه که مانند شیر است و کلستروم نامیده می شود که اولین شیر آماده شده برای نوزاد است و دارای خواص زیادی است که بدن آن را در برابر عفونت ها حفظ می کند. برای مراقبت از سینه ها استفاده از سوتین شیردهی بهترین گزینه است.
- بروز یبوست در زنان باردار که به دلیل بزرگ شدن رحم و فشار آوردن بر روده ها به وجود می آید.
- ایجاد سو هاضمه و سوزش سر دل به دلیل فشار آوردن رحم بزرگ شده به معده
- خارش بدن در سه ماهه سوم بارداری به دلیل کشیده شدن پوست و هورمون های بارداری
- خستگی زیاد به دلیل مشکلات خواب , گرفتگی عضلات پا , بدن درد , حرکات زیاد جنین و افزایش سوخت و ساز بدن
- افزایش ترشحات واژن در سه ماهه سوم بارداری که در نزدیکی زایمان می تواند غلیظ تر , شفاف حتی همراه با خون باشد که نشانه بازشدن دهانه رحم است.
خطرات سه ماهه سوم بارداری
- ایجاد درد و گرفتگی شدیدی در شکم و کاهش حرکات نوزاد
- خونریزی شدید بارداری
- زمان ادرار همراه با سوزش و درد
- تهوع و استفراغ شدید و غیر طبیعی
- پاره شدن کیسه آب و خروج ناگهانی مایع از واژن
در صورت بروز هریک از علائم بالا حتما به پزشک خود مراجعه کنید.
تغذیه در سه ماهه آخر بارداری
در سه ماهه آخر بارداری به دلیل رشد مغز جنین و ریه های آن بهتر است مادران از ماهی و تخم مرغ که سرشار اسیدهای چرب امگا ۳ هستند استفاده کنند. علاوه براین برای رشد استخوانی جنین مادران نباید مصرف لبنیات مانند شیر و ماست را فراموش کنند. همچنین مصرف مولتی ویتامین های حاوی آهن در سه ماهه سوم بارداری جز واجبات است. مصرف منابع غنی ویتامین C مانند کلم بروکلی , پرتقال , گوجه فرنگی , گل کلم و توت فرنگی می توانند در تامین آهن بدن موثر باشند.
برای آگاهی بیشتر فیلم دوران بارداری_هفته بیست و هشتم تا سی و ششم را مشاهده کنید.
