شیمی درمانی و پرتودرمانی از درمان های سرطان هستند. آنها از روش های مختلفی برای کوچک کردن تومورها، کشتن سلول های سرطانی و جلوگیری از گسترش سرطان استفاده می کنند.
تشخیص سرطان می تواند زندگی فرد را تغییر دهد. افراد مبتلا به این بیماری ممکن است نیاز به گزینه های شیمی درمانی و پرتودرمانی داشته باشند. هدف هر دوی این تکنیک‌ها درمان سرطان است، اما تفاوت‌های کلیدی بین آنها وجود دارد.
این مقاله به بررسی شیمی درمانی و پرتودرمانی، عوارض جانبی احتمالی و آنچه که در صورت دریافت این درمان‌ها باید انتظار داشت، می‌پردازد.
شیمی درمانی چگونه است ؟
پزشکان شیمی درمانی را به عنوان اولین خط درمان برای طیف وسیعی از سرطان ها تجویز می کنند. با این حال ممکن است که آنها از اصطلاح “شیمی درمانی” برای اشاره به هر دارویی برای درمان یک بیماری استفاده کنند.
در شیمی درمانی، پزشکان عوامل شیمی درمانی را تجویز می کنند، گروه بزرگی از داروها که می توانند رشد سلول ها را کند یا متوقف کنند. بیشتر آنها سلول های با رشد سریع را هدف قرار می دهند که تقسیم و تکثیر می شوند. با این حال، آنها بین سلول های سالم و سلول های سرطانی تمایز قائل نمی شوند.
بسیاری از سلول های سالم بدن مانند سلول های مغز استخوان، دستگاه گوارش و فولیکول های مو به سرعت رشد می کنند. ممکن است شیمی درمانی این سلول ها را از بین ببرد و باعث ریزش مو، ضعف سیستم ایمنی و سایر مشکلات سلامتی شود.
هدف شیمی درمانی کاهش یا توقف رشد سرطان و جلوگیری از گسترش آن به سایر نواحی بدن از طریق متاستاز است.
انواع مختلفی از شیمی درمانی وجود دارد که هر کدام کمی متفاوت عمل می کنند. به عنوان مثال، آنتی متابولیت ها به قسمت هایی از سلول ها حمله می کنند که به آنها اجازه می دهد DNA یا RNA را سنتز کنند و عوامل آلکیله کننده به پروتئین های سلول های سرطانی حمله می کنند.
به طور سنتی، پزشکان شیمی درمانی را از طریق قطره داخل وریدی (IV) در بیمارستان یا کلینیک انجام می دادند. اکنون برخی از داروهای شیمی درمانی به صورت قرص در دسترس هستند.
حتما بخوانید : عوارض شیمی درمانی ؛ سوالات رایج درباره شیمی درمانی
پرتودرمانی چیست ؟
پرتو می تواند بسیاری از سرطان ها را درمان کند. پزشکان از امواج شدید انرژی، مانند اشعه ایکس یا ذرات زیراتمی، برای هدف قرار دادن سلول ها و بافت های در حال رشد سریع استفاده می کنند. مانند شیمی درمانی، ممکن است سلول های سالم را همراه با سلول های سرطانی از بین ببرد. متخصصان مراقبت های بهداشتی ممکن است پرتودرمانی را با شیمی درمانی ترکیب کنند تا اثربخشی آن را افزایش دهند.
پرتودرمانی به سه دسته کلی تقسیم می شود.
- پرتودرمانی خارجی: پزشک پرتوها را از خارج بدن برای هدف قرار دادن تومور هدایت می کند.
- پرتودرمانی داخلی: متخصصان یک منبع پرتو در داخل بدن قرار می دهند تا به سلول های تومور حمله کند. آنها ممکن است منبع پرتو را بعدا از بدن خارج کنند یا آن را رها کنند زیرا بیشتر اشکال تشعشعات داخلی با گذشت زمان کمتر رادیواکتیو هستند.
- تابش سیستمیک: انفوزیون IV یا دارو پرتو را در سراسر بدن بیمار می رساند.
در مراحل اولیه برخی از سرطان ها ، پرتودرمانی ممکن است اولین خط دفاعی برای جلوگیری از گسترش بیماری باشد. برای سایر سرطان ها، پزشکان ممکن است از پرتودرمانی برای کوچک کردن تومور قبل از جراحی استفاده کنند.
گاهی اوقات پرتودرمانی سرطان را درمان نمی کند، اما ممکن است به مدیریت برخی از علائم سرطان کمک کند، به خصوص اگر کسی سرطان نهایی داشته باشد.
پرتودرمانی بهتر است یا شیمی درمانی ؟
انکولوژیست ها تصمیم خواهند گرفت که کدام گزینه برای درمان سرطان یک شخص بهتر است. علاوه بر این، شیمی درمانی و رادیوتراپی می توانند مکمل یکدیگر باشند و پزشکان ممکن است آنها را با هم انجام دهند.
اینکه فردی نیاز به پرتودرمانی یا شیمی درمانی داشته باشد، به نوع سرطان و میزان گسترش آن بستگی دارد.
به طور کلی، هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد یک درمان در همه یا بیشتر موارد مؤثرتر از سایرین است. با این حال، یک تکنیک ممکن است گزینه بهتری برای انواع خاصی از سرطان باشد.
مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۸، شیمی‌درمانی و پرتودرمانی را پس از جراحی رادیکال در بیماران مبتلا به سرطان دهانه رحم مقایسه کرد و هیچ تفاوتی بین این درمان‌ها مشاهده نشد.
یک مطالعه در سال ۲۰۱۹ ترکیب پرتودرمانی و شیمی درمانی را برای مرحله ۳ یا ۴ سرطان آندومتر آزمایش کرد. در مقایسه با درمان تنها با شیمی درمانی، افزودن پرتو باعث افزایش زمان بین بهبودی و عود سرطان نشد.
درمان مناسب به عوامل زیادی بستگی دارد. افراد مبتلا به سرطان می توانند با انکولوژیست خود مشورت کنند تا در مورد گزینه های درمانی و تحقیقاتی اطلاعات بیشتری کسب کنند.
عوارض شیمی درمانی و پرتودرمانی
از آنجایی که ” شیمی درمانی و پرتودرمانی ” به سلول های سالم و سلول های سرطانی آسیب می رسانند، عوارض جانبی مشابهی دارند.
برخی از رایج ترین عوارض جانبی عبارتند از:
- خستگی
- سیستم ایمنی ضعیف
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال
- ریزش مو
- مشکلات پوستی مانند:
- زخم
- خشکی پوست
- تاول های دردناک
استفاده همزمان پرتودرمانی و شیمی درمانی باعث بدتر شدن این عوارض جانبی می شوند.
افراد ممکن است بسته به دارو یا منطقه درمانی خاص، عوارض جانبی دیگری را تجربه کنند. برای مثال، تشعشعات مغزی ممکن است باعث کاهش شنوایی موقت، تشنج، مشکلات حافظه و مشکلات گفتاری شود.
هم پرتودرمانی و هم شیمی درمانی ممکن است خطر ابتلا به انواع سرطان را افزایش دهند. هر خطر خاصی ممکن است به داروهایی که پزشکان تجویز می کنند، مدت زمانی که فرد تحت درمان قرار می گیرد و سایر عوامل خطر فردی او برای سرطان بستگی داشته باشد.
یکی از عوارض پرتو درمانی بروز لنف ادم است. که به دلیلی تجمع مایع لنف در بافت ها و اختلال در تخلیه آنها بروز می کند. از علائم اولیه آن می توان به احساس درد و سنگینی دست ، خواب رفنگی انگشتان و تنگ شدن آستین یا انگشتر اشاره کرد.
لنف ادم یا ورم به دلیل تجمع مایع لنف در بافت زیر پوست به وجود می آید. برای کنترل و درمان لنف ادم می توانید از محصولات لنف ادم تووآن بهره مند شوید که با نووآوری در طراحی می تواند بیشترین تاثیر در کاهش تورم دست و پا داشته باشد.
خرید محصولات لنف ادم برای کاهش ورم دست و پا
شیمی درمانی و پرتودرمانی همزمان
انکولوژیست ممکن است استفاده از شیمی درمانی و پرتودرمانی را بسته به تشخیص فرد، توصیه کند. برخی از داروهای شیمی درمانی می توانند به طور جمعی کار کنند، اگرچه ممکن است فرد عوارض جانبی بیشتری را مشاهده کند.
افراد می توانند با پزشک خود در مورد مزایای استفاده از شیمی درمانی و پرتودرمانی برای افزایش شانس بقا و احتمال بهبودی در مقایسه با افزایش عوارض جانبی صحبت کنند.
چه زمانی پزشکان در مورد استفاده از شیمی درمانی یا پرتودرمانی تصمیم می گیرند؟
زمان و اینکه آیا استفاده از شیمی درمانی یا پرتو درمانی بستگی به سرطان، اهداف درمانی فرد و سایر عوامل دارد.
گاهی اوقات شیمی درمانی حرف اول را می زند، اما همیشه اینطور نیست. در برخی موارد، ممکن است فرد تنها پرتودرمانی یا پرتودرمانی و شیمی درمانی را همزمان داشته باشد.
از هر دو درمان چه انتظاری باید داشت ؟
هر سرطانی متفاوت است، بنابراین هیچ راهی برای پیش بینی بقای طولانی مدت یا عوارض جانبی صرفا بر اساس درمان آن وجود ندارد. برخی از سرطان ها نرخ بقای بالایی دارند، در حالی که برخی دیگر می توانند تنها در چند ماه باعث مرگ شوند.
عواملی که قبل از درمان باید در نظر گرفته شوند عبارتند از:
- عوارض جانبی : عوارض جانبی پرتودرمانی و شیمی درمانی مشابه است اما از دارویی به داروی دیگر و از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
بقای طولانی مدت: هم شیمی درمانی و هم پرتودرمانی ممکن است شانس بهبودی فرد را افزایش دهند. حتی زمانی که سرطان پایانی باشد، ممکن است فرد با پرتو، شیمی درمانی یا هر دو بیشتر عمر کند. - قرار ملاقات با پزشک: یک فرد برای ارزیابی پیشرفت خود به ویزیت منظم پزشک نیاز دارد. آنها همچنین ممکن است نیاز به آزمایشات پزشکی داشته باشند تا بررسی کنند که درمان آنها چقدر خوب پیش می رود
- درمان اضافی : شیمی درمانی و پرتو درمانی تنها درمان سرطان نیستند. ممکن است فرد برای مقابله با عوارض جانبی شیمی درمانی یا پرتودرمانی و سایر درمان ها به جراحی، دارو نیاز داشته باشد.
تصمیم گیری برای درمان سرطان می تواند چالش برانگیز باشد. از یک پزشک در مورد توصیه های آنها و تحقیقاتی که هنگام ارائه آن پیشنهادات از آنها استفاده می کنند، بپرسید.
مشورت با یک متخصص برای انجام شیمی درمانی و پرتودرمانی می تواند بینش بیشتری ارائه دهد و به فرد کمک کند تا بداند آیا تصمیم درستی برای نیازها، سلامتی و اهداف درمانی خود می گیرد یا خیر.
source : What is the difference between chemotherapy and radiation therapy?
