غربالگری جنین چیست؟

غربالگری یک روش غیر تهاجمی است که برای آگاهی از اختلالات ژنتیکی و بیماری های مادرزادی در اوایل بارداری انجام می شود. در غربالگری جنین هیچ برشی یا شکافی در بدن ایجاد نمی شود فقط از طریق آزمایشات و انجام سونوگرافی در دوره های مختلف بارداری که معمولا در سه ماهه اول بارداری و دوم بارداری انجام می شود , مادران را غربال کرده و آنها را در گروه های کم خطر و پر خطر دسته بندی می کنند. آزمایش های غربالگری به معنای وجود قطعی اختلال ژنتیکی در جنین نیست بلکه ریسک ابتلا به این اختلالات را در جنین مشخص می کند و این امکان را فراهم می کند که مادران از مشکلات احتمالی آگاه شوند.

برای آگاهی بیشتر مقاله مراقبت های کامل بارداری را مطالعه کنید.

انواع غربالگری

غربالگری در طی دو مرحله انجام می شود شامل غربالگری در سه ماهه اول بارداری و غربالگری در سه ماهه دوم بارداری که زمان انجام آنها به شرح زیر است :

غربالگری سه ماه اول بارداری

این غربالگری از ابتدای هفته ۱۱ تا هفته ۱۳ قابل انجام است که شامل سونوگرافی NT و آزمایش های لازم است که علاوه بر ضربان قلب جنین , محل جفت و مایع اطراف آن ضخامت گردن جنین بررسی می شود. برای آگاهی بیشتر از وضعیت جنین از هفته ۱۱ تا ۱۳ فیلم زیر را مشاهده کنید.

غربالگری سه ماهه دوم بارداری

این غربالگری از هفته ۱۵ تا ۲۲ بارداری قابل انجام است که شامل سونوگرافی آنومالی و آزمایش چهار هورمون جنینی است. در این غربالگری تمام ارگان های جنین اندازه گیری و معاینه می شود. برای آگاهی بیشتر از وضعیت جنین فیلم دوران بارداری هفته ۱۵ تا ۲۰ را مشاهده کنید.

غربالگری جنین مرحله اول

در غربالگری اول سونوگرافی NT و آزمایش های خون سه ماهه اول بارداری به طور همزمان انجام می شوند. آزمایش های غربالگری اول در سه ماهه اول بارداری بین هفته های ۱۱ تا ۱۳ دوران بارداری انجام می شود. بهتر است مادران در هر سنی حتما غربالگری سه ماهه اول بارداری را انجام دهند.

غربالگری جنین

سونوگرافی NT در غربالگری اول

در سونوگرافی NT نشانه های اولیه نقص مادرزادی سندروم داون با اندازه گیری ضخامت ناحیه پست گردن جنین مشخص می شود. عدد NT ضخامت ناحیه پشت گردن را نشان می دهد و اگر از حد مشخصی ( ۳ میلی متر) بالاتر باشد باید آزمایش های بعدی و آمنیوسنتز انجام شود. در سونوگرافی وجود استخوان بینی جنین نیز بررسی می شود در صورت نبودن استخوان بینی در هفته های آینده دوباره پیگیری خواهد شد. سونوگرافی از روی شکم انجام می شود و دقت آن اهمیت زیادی دارد به دلیل اینکه با وجود خطا در اندازه گیری ضخامت پشت گردن ممکن است نتایج غربالگری تغییر کند. این سونوگرافی معمولا همراه با آزمایش خون در اواخر سه ماهه اول بارداری به طور همزمان انجام می شود. برخی از پزشکان به دلیل عدم امکان انجام سونوگرافی درخواست غربالگری یکپارچه را می دهند که به طور همزمان با غربالگری دوم در سه ماهه دوم بارداری انجام می شود. نتایج غربالگری اول توسط آزمایشگاه بررسی شده و مادران به سه گروه پرخطر , متوسط و کم خطر تقسیم می شوند.

سونوگرافی در غربالگری جنین

آزمایش خون در غربالگری اول

آزمایش خون در سه ماهه اول بارداری به منظور اندازه گیری دو ماده در خون انجام می شود:

آزمایش خون در غربالگری اول

میزان غیر عادی هر یک از موارد بالا می تواند یکی از نشانه های اختلال کوروموزوم در جنین باشد. در آزمایش های خون در ماه اول بارداری وضعیت ایمنی بدن و ابتلا به بیماری های هپاتیت , سرخچه , سفلیس و ایدز بررسی می شوند.

گروه پرخطر غربالگری اول

اگر فرد در گروه پرخطر دسته بندی شود برای آن آزمایش های تشخیصی مانند نمونه گیری از پرزهای جفت و آمنیوسنتز تجویز می شود که قطعی بودن مشکل به طور کامل بررسی شود.

گروه متوسط در غربالگری اول

در این گروه آزمایش خون نشانگر های چهارگانه و غربالگری دوم در سه ماهه دوم بارداری تجویز می شود و پزشک با بررسی نتایج غربالگری اول و نتایج غربالگری دوم تصمیم گیری می کند.

گروه کم خطر در غربالگری اول

افرادی که در گروه کم خطر قرار می گیرند نیاز نیست که غربالگری دوم را انجام دهند اما صرف نظر از نتایج مثبت یا منفی غربالگری اول , غربالگری نقص لوله های عصبی جنین و آزمایش آلفافوتوپروتئین AFP و سونوگرافی آنومالی در هفته های ۱۶ تا ۱۸ بارداری برای غربالگری ناهنجاری ساختاری جنین تجویز می شود.

تعیین جنسیت در غربالگری اول

در غربالگری سه ماه اول فقط ضخامت ناحیه پشت گردن و استخوان بینی در هفته ۱۱ تا ۱۳ بارداری انجام می شود و برای بررسی احتمال اختلالتی همچون سندروم داون انجام می شود. غربالگری در سه ماهه اول ارتباطی با تعیین جنسیت جنین ندارد. تعیین جنسیت به طور معمول از هفته ۱۵ بارداری و طی یک سونوگرافی جداگانه انجام می شود.

غربالگری و جنسیت جنین

آزمایش های تشخیصی

یکی از روش های تهاجمی برای بررسی نقایص مادرزادی استفاده از آزمایش های تشخیصی است این آزمایش ها شامل نمونه برداری از پرزهای جفت و آمنیوسنتز می باشد.

نمونه برداری از پرزهای جفت

در این روش با استفاده از یک لوله منعطف و باریک به نام کانتر از واژن وارد رحم می شود و نمونه ای از پرزهای جفت برداشته شده و برای بررسی سلول های درون جفت مورد بررسی قرار می گیرند. این آزمایش تشخیصی در هفته های ۱۱ تا ۱۴ بارداری انجام می شود. در این روش امکان لکه بینی و انقباضات شکمی وجود دارد. حتی تا اندکی امکان سقط جنین وجود دارد. در این آزمایش نقص های مادرزادی مانند سندروم داون , سابقه بیماری خانوادگی مانند کم خونی داسی بررسی می شوند ولی امکان بررسی نقص لوله های عصبی وجود ندارد.

خرید گن بارداری و سوتین شیردهی

تب گیر، نمایندگی فروش گن فاجات Fajate کلمبیا مرکز خرید انواع گن بعد از عمل جراحی زیبایی و لاغری با گارانتی اصالت کالا

آمنیوسنتز

آمنیوسنتز یک روش تشخیصی است که مایع دور جنین که آمنیوتیک نامیده می شود را مورد بررسی قرار می دهند. این مایع دارای مواد شیمیایی است که بدن جنین تولید می کند و علاوه بر آن در مایع آمنیوتیک سلول هایی با آرایش ژنی جنین وجود دارد. این آزمایش با گرفتن مایع آمنیوتیک و در هفته ۱۵ بارداری به منظور تشخیص سندروم داون و اختلال ژنتیکی مهره شکاف انجام می شود. آمنیوسنتز برای بررسی نقص لوله های عصبی نیز کاربرد دارد. نتایج این آزمایش قطعی است و می تواند ملاکی برای ختم بارداری باشد. در این آزمایش امکان آسیب رسیدن به جنین وجود دارد و اگر توسط تیم پزشکی متخصص و با تجربه انجام شود احتمال این آسیب کمتر می شود.

آمنیوسنتز در غربالگری جنین

غربالگری جنین مرحله دوم

در غربالگری دوم یا غربالگری در سه ماهه دوم بارداری آزمایش های خون چهارگانه و سونوگرافی سه ماهه دوم بارداری انجام می شود. غربالگری دوم ممکن است به دلیل انجام ندادن غربالگری اول , وجود خطر متوسط در غربالگری اول و یا به دلیل درخواست غربالگری به صورت یکپارچه طبق نظر پزشک انجام شود.

ژنتیک و غربالگری

غربالگری در سه ماهه دوم بارداری فقط احتمال وجود اختلالات ژنتیکی و یا نقص مادرزادی را نشان می دهد در صورتی که نتیجه غربالگری مثبت باشد آزمایش تشخیصی آمنیوسنتز انجام می شود و همانطور که گفته شد این آزمایش تشخیصی در صورت وجود مشکل خاتمه بارداری را مشخص می کند. غربالگری در سه ماه دوم بارداری شامل :

آزمایش خون در سه ماهه دوم بارداری

این آزمایش خون که با نام نشانگرهای چهارگانه یا کواد مارکر شناخته می شود میزان چهار ماده را در خون بررسی می کند. این آزمایش نیازی به آمادگی خاصی نیاز ندارد و در هر ساعتی از شبانه روز قابل انجام است. این چهار ماده شامل :

آزمایش خون و غربالگری جنین

آزمایش نشانگرهای چهار گانه در هفته ۱۵ تا ۲۰ بارداری انجام می شود. ولی از آنجایی که سقط قانونی جنین قبل از ۱۸ هفتگی امکان پذیر است بنابراین بهتر است این آزمایش ها تا قبل از ۱۷ هفتگی انجام شود. اما اگر میزان چهار ماده طبیعی باشد به احتمال ۹۸ درصد جنین دارای اختلالات ژنتیکی و مادرزادی نمی باشد.

سونوگرافی آنومالی در سه ماهه دوم بارداری

برای بررسی رشد جنین و مشکل های احتمالی سونوگرافی آنومالی توسط پزشک تجویز می شود در این سونوگرافی که در هفته ۱۶ تا ۱۷ بارداری قابل انجام است تمام ارگان های جنین مانند قلب , کلیه , دست و پا , صورت , ستون فقرات , شکل سر جنین و معده آن بررسی و اندازه گیری می شود. این سونوگرافی به پزشک این امکان را می دهد که وضعیت رشد جنین را بررسی کند. این سونوگرافی برای تشخیص زودهنگام بیماری های مادرزادی خطرناک تجویز می شود. در این سنوگرافی موارد زیر بررسی می شود:

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *