به استفاده از اشعه یا ذرات یونیزه با انرژی بالا برای ممانعت از رشد سلول های غیرطبیعی و تومور بدخیم ، رادیوتراپی یا اشعه درمانی گفته می شود. امروزه رادیوتراپی، به عنوان یک درمان قطعی و یا یک درمان تسکینی در کاهش علائم ، همچنین به صورت ترکیبی با سایر روش های درمانی سرطان از جمله شیمی درمانی ، استفاده  می گردد، به طوری که تقریباً ۶۰ درصد بیماران سرطانی در مقطعی از دوره درمانی خود تحت رادیوتراپی قرار می گیرند.

برای آگاهی بیشتر روش های درجراحی سرطان پستان  را مطالعه کنید.

عوارض پرتودرمانی چیست؟

در جریان پرتو درمانی ، اشعه به طور همزمان به سلول های سالم و سلول های غیرطبیعی تابیده می شود، اما سلول های سالم، قادر به ترمیم صدمات ایجاد شده توسط اشعه هستند و می توانند به زندگی خود ادامه دهند. برعکس، سلولهای غیرطبیعی به این پرتوها حساسیت بیشتری دارند و کاملاً تحت تاثیر اثر تخریبی آن ها قرار می گیرند و از بین می روند. در این نوع درمان، دوز اشعه و برنامه درمانی طوری تنظیم می گردد که تا حد امکان سلول های سرطانی را از بین ببرد و حداقل آسیب را به سلول های سالم وارد کند. با این وجود ممکن است با تاثیر اشعه بر نسوج سالم، عوارضی چون التهاب، قرمزی و درد در نواحی تحت درمان ایجاد شود که همگی گذرا و قابل کنترل هستند.

چند روش رادیوتراپی داریم؟

رادیوتراپی می تواند به صورت داخلی یا خارجی تجویز گردد. انتخاب هر کدام از این روشها به محل، اندازه و نوع تومور بستگی دارد. گاهی بیماران با هر دو روش تحت اشعه درمانی قرار می گیرند. در هر صورت در هر دو روش، اشعه بطور دقیق برای تاثیر گذاشتن بر تعدادی از سلول های سرطانی باقیمانده و بخش کوچکی از سلول های طبیعی اطراف آنها تنظیم می شوند.radiotherapy for breast cancer

در قالب دسته های کلی رادیوتراپی داخلی و خارجی، روشهای گوناگونی برای رساندن اشعه به منطقه سرطانی و توده بدخیم وجود دارد. حتی اشعه های متفاوتی را نیز می توان بکار برد. رادیوتراپی می تواند براساس آیتم های خاص، منابع اشعه را انتخاب کند: اشعه ایکس، پرتو الکترون ، اشعه گامای کبالت یا در مواقع نادرتر پرتوی پروتون یا نوترون. اشعه با استفاده از ماشینی به نام شتاب دهنده خطی به کار می رود، از آنجا که برخی از اشعه ها روی تومورهای عمیق تر و بعضی از آنها بر تومورهای سطحی بهتر عمل می کنند انتخاب نوع دستگاه یا اشعه بستگی به اندازه، موقعیت و شکل تومور سرطانی دارد.

رادیوتراپی خارجی

در رادیوتراپی خارجی توسط دستگاهی اشعه به بافت سرطانی تابیده می شود و سایر قسمت های بدن توسط محافظ پوشانده می شود. در رادیوتراپی خارجی ، تشعشعات رادیواکتیو از بیمار ساطع نمی گردد و خطری برای افرادی که در اطراف بیمار هستند، ندارد. رادیوتراپی خارجی معمولا آخر هفته ها انجام نمی شود و ممکن است چند دقیقه به طول انجامد.

رادیوتراپی داخلی

اما در رادیوتراپی داخلی که از اشعه های دارای انرژی بسیار بالا استفاده می شود ، کاشت مواد رادیواکتیو گاهی می تواند خطری برای دیگران ایجاد کند و به همین دلیل، این درمان تنها در بیمارستان انجام می گیرد و درباره ملاقات مقررات خاصی وجود دارد. هنگامی که این درمان تمام شد و بیمار مرخص گردید، خطری برای دیگران وجود ندارد.

تعداد جلسات پرتودرمانی

تعداد جلسات رادیوتراپی و مدت زمان هریک از آنها نیز متفاوت است. استاندارد فعلی برای درمان ۵ روز در هفته و در طول یک دوره چند هفته ای با یک وقفه دو روزه در آخر هفته می باشد. در برخی شرایط گاهی بیمار داوطلب رادیوتراپی حین عمل می شود که در آن مقدار لازم اشعه مستقیماً و بلافاصله پس از عمل به نقطه ای که تومور برداشته شده تابیده می شود. این درمان می تواند به طور خارجی نیز پس از عمل انجام گیرد و این مزیت را بر روش خارجی دارد که مقدار بیشتری اشعه می توان به نقطه تومور رساند. گاهی نیز از روشی در رادیوتراپی استفاده می شود که مقدار اشعه کمتر در مدت زمان بیشتر برای بیمار تجویز می گردد. این روش را پرتودرمانی هایپرفراکشن یا رادیوتراپی با اشعه بسیار خرد می نامند. در این نوع درمان، مقدار اشعه لازم در مقادیر بسیار کم ظرف ۴ تا ۶ ساعت طی دو تا سه بار در روز به بیمار داده می شود. این کار مستلزم دو تا سه بار رجوع به بیمارستان در طی روز است که می تواند در بیمار ایجاد ناراحتی و گاهی اضطراب کند، اما در عوض، عوارض جانبی آن کمتر بوده و در برخی بعضی از انواع سرطان ها، درمانی مؤثرتر به شمار می آید.

برای آگاهی بیشتر از روش های درمان سرطان مقاله هورمون درمانی سرطان مطالعه کنید.

غذاهای مفید بعد از پرتودرمانی

تغذیه برای بهبودی سریعتر بعد از پرتودرمانی اهمیت زیادی دارد. افرادی که تحت درمان پرتودرمانی هستند بیشتر از افراد دیگر به ویتامین ها و مواد مغذی نیاز دارند. مواد غذایی مفید بعد از پرتودرمانی شامل:

  • مصرف ویتامین A در ترمیم بافت های آسیب دیده بسیار موثر است. ویتامین A می تواند عوارض ناشی از اشعه گاما را کاهش دهد.
  • مصرف ویتامین E می تواند از تغییرات کروموزوم ها در اثر حمله اشعه به سلول ها پیشگیری کند. سبریجاتی مانند بروکلی , اسفناج , گردو و شلغم و روغن های آفتابگردان منابع غنی ویتامین E است.
  • مصرف ویتامین C به صورت طبیعی مانند آب پرتقال و آب گوجه فرنگی می تواند باعث پیشگیری از آسیب های ناشی از اشعه درمانی شود.
  • موادغذایی مانند سیب زمینی , موز و پرتقال که سرشار از پتاسیم هستند برای کاهش تهوع , استفراغ و اسهال بسیار مناسبند و هضم راحتی دارند.
  • بعد از رادیوتراپی مصرف مایعات اهمیت زیادی دارد و مصرف آنها باعث دفع سموم از بدن می شود. آب میوه ها و اسموتی ها سرشار از ویتامین هستند و برای بعد از پرتودرمانی بهترین گزینه است.
  • بعد از رادیوتراپی برای کاهش تهوع بهتر است از غذای کم فیبر مانند برنج سفید , پوره سیب زمینی , مرغ و ماهی استفاده کنید.

تب گیر نمایندگی فروش محصولات فشاری تووآن برای کنترل و درمان لنف ادم و ورم دست و پا بعد از سرطان

تفاوت رادیوتراپی و شیمی درمانی

در شیمی درمانی داروها از طریق خون وارد سیستم عمومی بدن می شود حتی اگر به صورت خوراکی هم به فرد داده شود وارد سیستم عمومی بدن می شود. در رادیوتراپی یا اشعه درمانی فقط ناحیه ای از بدن که دارای توده سرطانی است در معرض اشعه قرار می گیرند و نواحی دیگر از اشعه دور میمانند. به همین دلیل در شیمی درمانی سایر ارگان های بدن مانند دستگاه گوارش و مغز استخوان و حتی دستگاه تناسلی حساسیت زیادی نسبت به داروهای شیمی درمانی نشان می دهند.

در شیمی درمانی از داروهای هدفمند برای درمان سرطان استفاده می شود که اثر بهتری بر توده های سرطانی بگذارد و کمترین آسیب را بر سیستم عمومی بدن و بافت های سالم بدن داشته باشد. اما در اینکه رادیوتراپی بهتر است یا شیمی درمانی می توانیم بگوییم که عوارض ناشی از رادیوتراپی یا اشعه درمانی نسبت به شیمی درمانی کمتر است.

رادیوتراپی یا شیمی درمانی

شیمی درمانی بیشتر برای جلوگیری از پیشرفت متاستاز به کار می رود ولی رادیوتراپی بیشتر برای تومورهای اولیه و با احتیاط برای متاستاز به کار می رود. با توجه به تقاوت شیمی درمانی و رادیوتراپی هر کدام از آنها طبق تشخیص پزشک برای درمان سرطان به کار می رود. شاید پزشک اشعه درمانی را مکمل درمان های دیگر انجام دهد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *